لزوم تقویت دیپلماسی عمومی میان ایران و چین
به گزارش سلامت باشی روابط بین دولتی جمهوری اسلامی ایران و چین در سالهای اخیر شاهد توسعه مطلوب بوده است و امضای توافق جامع همکاریهای ۲۵ ساله، گواه خوبی برای پیشرفت روابط دو کشور در حوزه روابط دولتی است؛ روابطی که با تقویت ˮدیپلماسی عمومیˮ بین مردم دو کشور با شتابی مضاعف روی ریل توسعه حرکت خواهد نمود.
با وجود حرکت خوب قطار روابط میان دولت های دو کشور روی ریل توسعه، باید بپذیریم که مردم دو کشور نه تنها دیدگاه های متفاوتی از روابط دو جانبه داشته بلکه گاهی درک نامناسب از سوی مقابل دارند.
اگر چین و ایران انتظار حفظ یک رابطه دو جانبه سالم در طولانی مدت را دارند، نه تنها باید به تبادلات دولت با دولت اهمیت دهند بلکه ضروریست فضای تعامل میان مردم دو کشور هم بیشتر از پیش تقویت شود. باید به این مهم توجه داشت که حفظ و صیانت از یک "دیپلماسی" سالم و پایدار بدون حمایت و پشتوانه مردم کار دشواری است. چین و ایران باید توجه بیشتری به "دیپلماسی عمومی متقابل" داشته باشند.
هدف اساسی دیپلماسی عمومی این است که مردم یک کشور بتوانند تصویری مثبت، مقبول و بهتر از سرزمین خود به مردم دیگر کشورها عرضه کنند.
در گذشته، این گونه بود که دیپلماسی عمومی به فعالیتهای تبلیغاتی دولت یک کشور برای جلب توجه افکار عمومی خارج از کشور محدود می شد. اما بعدها جوامع مدنی، نهادهای اجتماعی و حتی افراد و اشخاص به طور فزاینده وارد فعالیت در حوزه دیپلماسی عمومی شدند. امروزه، دیپلماسی عمومی بخشی لاینفک از "دیپلماسی" شده و نمی توان نقش آنرا نادیده گرفت.
من از دوران دانشجویی وارد حوزه مطالعات ایران شده ام و بسیار به این کشور سفر کرده ام. در سالهای اخیر نیز، توجه ویژه ای به مطالعات روابط ایران و چین داشتم. به عقیده من، باآنکه دولت های ایران و چین نسبت به روابط دوجانبه در سالهای اخیر ابراز خوش بینی کردند، اما باید گفت هنوز هم موانعی در راه توسعه رابطه بین دو کشور وجود دارد.
اگر یک نظر سنجی در بین مردم ایران صورت گیرد، باور دارم که محبوبیت چین در ایران چندان بالا نیست. به خصوص از سال ۲۰۲۰، تصویر چین نزد افکار عمومی ایران بدتر شده است. این مسئله به طور اجتناب ناپذیری بر دیپلماسی ایران در برابر چین تأثیر می گذارد. این حقیقت که صداهای مخالفی در ایران ضد برنامه جامع همکاریهای ۲۵ ساله با چین وجود دارد، این مورد را به وضوح نشان داده است.
متقابلا، اگر یک نظر سنجی در میان مردم چین انجام گیرد، باور دارم که مردم ایران بسیاری از نتیجه آن رضایت نخواهند داشت. در واقع، مردم چین هنوز "تصورات اشتباه" زیادی در باره ایران دارند. مخصوصا، آنها یک درک شفاف از جایگاه ایران در جهان نداشته و توجه کافی به ایران نداشته اند.
در حال حاضر، چین و ایران امید دارند تا روابط دو جانبه را تعمیق بخشند. در شرایط کنونی که چین و ایران رسما توافق جامع همکاریهای ۲۵ ساله را اعلام کردند، شناخت و حمایت مردم دو کشور برای روابط دو جانبه اهمیتی به مراتب بیشتر از گذشته دارد. بدون مشارکت عمیق و گسترده مردم دو کشور تصور آینده روشن برای روابط ایران و چین غیر ممکن است.
بدین ترتیب، چین و ایران باید دیپلماسی عمومی متقابل را تقویت نمایند به نحوی که مردم دو کشور بتوانند به درک صحیح تری از روابط دو جانبه و اهمیت آن برسند. در حوزه دیپلماسی عمومی، خوب است دو کشور از انجام فعالیتهای تبلیغاتی که چندان قابلیت عملی شدن ندارد، اجتناب کنند و درعوض به سمت اقدامات عملی تر گام بردارند.
از این رو، در روند تقویت دوستی بین مردم دو کشور، انجمن دوستی ایران و چین می تواند نقش مهمی را ایفا کند. برای مثال، باآنکه مکمل های قوی در راه توسعه دو کشور وجود دارد، با این وجود هنوز هم فقدان پل های همکاری احساس می شود.
خواه در ایران یا در چین، دریافته ام که مردم بسیاری که می خواهند با کشور دیگری همکاری کنند واقعا به طرف مقابل اعتماد نمی کنند. انجمن دوستی ایران و چین می تواند ملزومات همکاری را جمع آوری کند و تجار، موسسات و شرکتهای دو کشور را برای ایجاد روابط خوب یاری نماید.
همچنین انجمن دوستی ایران و چین می تواند فعالیتهایی را در حوزه رسانه ها و تعامل با جوانان، میان دو کشور انجام دهد. به هر حال نمی توان تأثیر اجتماعی رسانه ها، به خصوص رسانه های جدید (شبکه های اجتماعی) را نادیده گرفت و باید پذیرفت نسل جوان، نمایندگان آینده هستند. همچنین، مایلم بگویم که اگر زنان ایرانی بتوانند به طور حرفه ای نقش پررنگ تری در دیپلماسی عمومی در برابر چین ایفا کنند، فکر می کنم بطور قطع وجهه ایران بیشتر بهبود خواهد یافت.